Öz
Amaç
Bu çalışmada, baş ve boyun kanseri nedeniyle radyoterapi (RT) uygulanan hastalarda, tükrük bezlerine ait radyasyon dozu, 18F-florodeoksiglukoz pozitron emisyon tomografisi/bilgisayarlı tomografi (18F-FDG PET/BT) ile değerlendirilen metabolik değişiklikler ve kserostomi şiddeti arasındaki ilişki araştırıldı.
Yöntem
Baş ve boyun kanseri tanısı ile RT alan 107 hasta retrospektif olarak incelendi. Post-RT PET/BT sırasında klinik kserostomi semptomları değerlendirildi. Tedavi planlarından ortalama bez dozları ve doz–hacim parametreleri (V10–V50) elde edildi. Pre- ve post-RT PET/BT arasındaki Dmaksimum standart tutulum değeri ve Dortalama standart tutulum değeri değerleri hesaplanarak metabolik değişiklikler değerlendirildi. Klinik, dozimetrik ve metabolik değişkenler arasındaki ilişkiler incelendi.
Bulgular
Hastaların %63,6’sında orta ve şiddetli kserostomi saptandı. İleri T ve N evreleri kserostomi şiddeti ile anlamlı ilişkiliydi (p<0,05). Pre-RT PET/BT’de nodal metastazı olan hastalarda şiddetli kserostomi daha sık izlendi. Parotis bezleri için V10–V30, submandibuler bezler için V50 parametreleri semptom şiddeti ile anlamlı ilişkiliydi. DSUV değerleri ortalama doz ve doz–hacim parametreleri ile korelasyon gösterdi; özellikle sol parotiste >30 Gy alan hastalarda belirgin metabolik azalma gözlendi. Parotis bezleri, submandibuler bezlere kıyasla daha güçlü doz bağımlı metabolik değişiklikler sergiledi.
Sonuç
Gelişmiş RT tekniklerine rağmen kserostomi sık görülen bir yan etki olmaya devam etmektedir. 18F-FDG PET/BT, tükrük bezlerindeki doz bağımlı fonksiyon kaybını güvenilir şekilde gösterebilmekte ve tümör yükünün toksisite riskine etkisini yansıtmaktadır. Bu bulgular, PET tabanlı biyogöstergelerin geleneksel dozimetrik parametrelerin ötesinde kserostomi riskinin öngörülmesinde tamamlayıcı rol oynayabileceğini ortaya koymaktadır.
